Symbol Różokrzyżowej Inicjacji
Dla polskiego oddziału Zakonu A.M.O.R.C. cała historia zaczyna się w 2015 r, gdy przedstawiciel O.T.O. (Ordo Templi Orientis) przysłał do Stowarzyszenia A.M.O.R.C. Polska list wzywający do zaprzestania używania symbolu O.T.O. - symbol można zobaczyć m.in. na stronach tej organizacji. List zawierał informację o wykorzystaniu przedmiotowego symbolu, oraz jako załącznik dokument o rejestracji znaku towarowego. Historia problematycznego symbolu jest opisana m.in. na tej stronie.
Kwestie prawne.
W naszym (polskim) przypadku sprawa dotyczyła m.in. umieszczenia znaku na naszej stronie www, ale:
- na naszej stronie www był symbol nieco odmienny w stosunku do znaku zastrzeżonego - nie użyliśmy symbolu zastrzeżonego;
- używaliśmy ten symbol przed zastrzeżeniem przez O.T.O.;
- używaliśmy go nie przedmiotowo (jako znaku samego w sobie dla identyfikacji i wyróżnienia naszej oferty, usługi lub towaru) a podmiotowo: tj. dla wyrażenia i opisu pewnego procesu.
Zgodnie z art. 160 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000r Prawo własności przemysłowej:
Art. 160. 1. Osoba, która, prowadząc lokalną działalność gospodarczą w niewielkim rozmiarze, używała w dobrej wierze oznaczenia zarejestrowanego następnie jako znak towarowy na rzecz innej osoby, ma prawo nadal bezpłatnie używać tego oznaczenia w nie większym niż dotychczas zakresie.
Należy przy tym dodać, że:
- w tym czasie polski oddział A.M.O.R.C. zmieniał postać prawną ze Stowarzyszenia na Fundację - tym samym tracił prawo wynikające z przytoczonego artykułu 160.1;
- Zakon A.M.O.R.C. nie używał tego symbolu już od dość dawna.
Końca historii nie znam, ale sam symbol wydał mi się niezwykle interesujący i postanowiłem zbadać jego historię.
Powstanie symbolu
Autorem symbolu (lamenu) z Okiem Horusa jest Aleister Crowley. Stworzył on szereg tego typu znaków - zresztą nie tylko on. Pierwsze wersje tego znaku były używane przez niego już od 1904 r. jako symbol A.A. (Argentum Astrum - Srebrna Gwiazda). Wersja zastrzeżona przez O.T.O. zaprezentowana została po raz pierwszy w 1912 roku, a w O.T.O. po raz pierwszy była użyta w 1921 r. w publikacji M.'.M.'.M.' (Mysteria Mystica Maxima - zakon niższych stopni O.T.O. w Anglii, prowadzony przez Crowleya).
Wykorzystanie symbolu w A.M.O.R.C.
Harvey Spencer Lewis, założyciel A.M.O.R.C., prawdopodobnie zapoznał się z tym znakiem albo przy okazji kontaktów z Theodorem Reussem (założycielem O.T.O.) albo jako członek honorowy O.T.O. (HSL nigdy nie otrzymał inicjacji O.T.O.) i wykorzystał go w AMORC ze względu na Oko Horusa właśnie. Działo się to zapewne w okolicach 1920 roku, gdy obaj panowie rozpoczęli korespondencję w sprawie nawiązania bliższych, braterskich relacji pomiędzy obiema organizacjami.
Powstanie TAWUC
W 1921 roku powstał organizacja TAWUC (The A.M.O.R.C. World Union Council), jako kontynuacja idei Papusa stworzenia większej organizacji łączącej podobne, mniejsze, ale współpraca obarczona była szeregiem problemów.
Po pierwsze: Reuss wyszedł poza "propagowanie starożytnych sekretnych nauk R+C" i chciał propagować poprzez TAWUC religię gnostyczną.
Po drugie: finansowanie działalności TAWUC w całości miało spocząć na AMORC.
I w końcu: trzecią komplikacją była osoba Crowleya, który po przeprowadzce do USA otwarcie propagował czarną magię - w tym zakresie Lewis otrzymał zapewnienie od Reussa, że Crolwey został wyrzucony z O.T.O. a wszelkie związki z nim zostały zerwane.
W ramach TAWUC Lewis otrzymał szereg dokumentów, które w tamtym okresie prawdopodobnie były wykorzystywane również w AMORC.
Projekt ostatecznie jednak legł w gruzach, gdy Lewis przekonał się, że Reuss bardziej interesuje się "aspektemi materialnymi" organizacji niż pracą mistyczną. Późniejsze próby ożywienia relacji przez Reussa zostały bez odpowiedzi.
Po śmierci Reussa władzę w O.T.O. przejął Crowley - są spore kontrowersje, co do legalności tego kroku, ale to już zupełnie inna historia...
Początki roszczeń O.T.O
W okolicy 1935 roku Crowley był praktycznie bankrutem a AMORC było organizacją względnie bogatą - Crowley postanowił więc "przejąć" AMORC. W tym celu nawiązał korespondencję z Lewisem i zażądał przekazania mu zwierzchnictwa w AMORC. Jako podstawę roszczeń przyjął założenie, że AMORC zostało utworzone z dyspozycji Reussa i używa nauk przekazanych przez O.T.O. - m.in. chodziło o przedmiotowy lamen. Crowley najwyraźniej nie był świadom w.w. korespondencji, oraz historii TAWUC.
Mimo różnego rodzaju intryg nic to nie dało - Lewis pozostał niewzruszony i w jakiś sposób wykazał, że roszczenia wobec znaku są bezzasadne. Po śmierci Lewisa jego syn usunął z materiałów A.M.O.R.C. wszystkie informacje otrzymane od O.T.O. zostawiając jednak symbol inicjacji.
Sprawa lamenu wracała wielokrotnie, lecz mimo tego AMORC używało znaku nadal, ale w zasadzie wyłącznie na użytek wewnętrzny. Nie wiem, kiedy dokładnie zaprzestano go używać.
(http://www.parareligion.ch/sunrise/vanloo/mylewis.htm)
Znaczenie symbolu.
Symbol inicjacji sam w sobie nie jest jednak dziełem Crowleya - pochodzi prawdopodobnie symbolu od opublikowanego przez Sar Peladan na okładce "Babylone" w 1893 r. Jest to najstarsza grafika tego typu, do jakiej dotarłem.
Okładka "Babylone" zaprojektowana była prawdopodobnie przez Gabriela Albinet - tego samego, który projektował plakat "Salon Rose-Croix".
Gabriel Albinet prawdopodobnie jest też autorem pierwszej pełnej wersji symbolu różokrzyżowej inicjacji. Samodzielny symbol zaprezentowany został w 1894 r.
AKTUALIZACJA:
Z informacji udostępnionych przez Sashe Chaitow wynika, że Péladan zlecił zaprojektowanie tego symbolu (według jego własnej specyfikacji) François Mérintierowi. Gabriel Albinet użył go w tym plakacie na zlecenie Péladana, również według jego specyfikacji.
Źródłem informacji o symbolu i jego oryginalnej formie jest Edouard Bertholet, który wraz z Emile Dantinne byli wyznaczonymi następcami Peladana i mieli dostęp do niego samego oraz byli świadkami wielu jego prac.
Na podstawie tego symbolu Theodor Reuss stworzył swoją wersję tego symbolu. Warto tu też w tym miejscu pokazać symbol stworzony dla Memphis-Misraim.
Symboli z czasem przybywało. Spróbujmy przyjrzeć się co jest na tych symbolach wspólnego.
- Symbole są wpisane w koło lub owalny kształt (jak oko lub ryba) - jajo kosmiczne opisuje cykl życia. Jajo jest początkiem życia, potem jest rozwój i na koniec znów jajo, jako owoc życia, co prowadzi do ponownych narodzin.
- Wąż Uroburos - połyka swój własny ogon. Początek jest jednocześnie końcem, a koniec początkiem - cykl ten, tak samo jak poprzedni, to cykl życia.
- Oko Opatrzności Bożej - trójkąt z okiem w środku. Paul Sedir napisał, że Różokrzyż jest przejawem Opatrzności Bożej, że jest jak kometa wśród gwiazd: zjawia się wtedy, gdy trzeba uporządkować ich tor i przywrócić na ten wyznaczony przez Boski Plan.
- Promienie światła - symbol ognia - najczęściej wychodzą z Oka Opatrzności i kierują się w świat.
- Ptak - symbol powietrza - różne rodzaje:
- najczęściej podobne do gołębia (Duch Święty),
- choć mogą być również w postaci feniksa (symbolizującego śmierć i odrodzenie - tak samo, jak jajo i wąż),
- pelikana karmiącego swoje pisklęta własnym ciałem - symbol Chrystusa poświęcającego się dla ludzkości,
- pelikana zabijającego i wskrzeszającego swoje młode, lub
- pelikana, który potrafi zanurzyć się w wodzie i potem wynurzyć się ponownie - czyli umrzeć i znartwychwstać),
- łabędzia (symbol doskonałości)
- Kielich - symbol wody, ew. św. Graal, lub alchemiczny kocioł athanor - następuje w nim przemiana, w wyniku której z kielicha wydobywa się ogień i dym (lub para).
- Owocem przemiany jest krzyż, najczęściej na pentaklu lub róży oraz skrzydła, które symbolizują ponowne narodziny feniksa, lub ptaka wykluwającego się z jaja (symbole Memphis-Misraim).
Znaczenie całości symbolu jako procesu inicjacyjnego oświecenia, przemiany i ponownych narodzin jest powtórzeniem znaczenia jego części składowych. To też symboliczne, że poszczególne części najczęściej symbolizują to samo, co całość i prowadzą ponownie do tych samych wniosków.
Nowy symbol inicjacji.
Nowy symbol inicjacji używany przez A.M.O.R.C. jest zarazem powrotem do źródeł.
Warto go skonfrontować z kartą tarota - jej obecność w tym miejscu nie jest przypadkowa.
Oprócz wcześniej występujących symboli są tu jeszcze dodatkowe elementy:
- świetlista dłoń podtrzymująca kielich, wynurzająca się z obłoków - dłoń jest bardzo delikatna i wygląda na żeńską;
- woda wylewająca się z kielicha i woda w dolnej części karty - w oryginalnym symbolu też jest cieniowanie, które można zinterpretować jako wodę.
W tym miejscu nie kończy się temat eksploracji znaczeń symbolu inicjacji - niewątpliwie do tego jeszcze wrócę, podobnie jak do związków A.M.O.R.C. z innymi organizacjami.